نسخه چاپی
ارسال به دوستان
کشف زمین دوم در نزدیکترین ستاره به ما
جیمز وب نشانه‌هایی از یک سیاره غول‌پیکر در مدار آلفا قنطورس A ثبت کرده که ممکن است قابل سکونت باشد.
در همسایگی نزدیک ما، ممکن است سیاره‌ای وجود داشته باشد که شرایط سکونت در آن فراهم باشد. تلسکوپ فضایی جیمز وب (JWST) اخیرا شواهدی از یک سیاره غول‌پیکر در مدار «آلفا قنطورس A»، ستاره‌ای بسیار شبیه به خورشید، کشف کرده است.
به نقل از ساینس الرت، این سیاره احتمالی در منطقه قابل سکونت ستاره قرار دارد؛ در این سیاره احتمالا آب مایع جریان دارد و قابل سکونت است. این سیاره که فعلا با نام «آلفا قنطورس Ab» شناخته می‌شود، می‌تواند دید ما را نسبت به سیارات فراخورشیدی به طرز چشمگیری گسترش دهد.
انیکت سانگی، اخترفیزیکدان مؤسسه فناوری کالیفرنیا، می‌گوید: «سیاره‌ای که در تصاویر جیمز وب از آلفا قنطورس A دیده شده، می‌تواند نقطه عطفی در تصویربرداری مستقیم سیارات فراخورشیدی باشد. آلفا قنطورس Ab این سیاره نسبت به تمام سیارات دیگری که تاکنون به صورت مستقیم تصویربرداری شده‌اند، به ستاره خودش نزدیک‌تر است. آلفا قنطورس Ab از نظر دما و سن بیشترین شباهت را به سیارات عظیم منظومه شمسی دارد و نزدیکترین سیاره به زمین است.»
سیستم آلفا قنطورس تنها ۴ سال نوری با ما فاصله دارد و شامل یک جفت ستاره دوگانه (A و B) و یک ستاره کوتوله قرمز به نام پروکسیما قنطورس است. چند سیاره در اطراف پروکسیما قنطورس کشف شده و یکی از آن‌ها در منطقه قابل سکونت قرار دارد، اما ستارگان کوتوله قرمز اغلب ناپایدارند و احتمالا از شرایط مناسبی برای سکونت برخوردار نیستند.
چارلز بایشمن، مدیر موسسه علوم سیارات فراخورشیدی ناسا در کلتک، می‌گوید: «نزدیکی این سیستم به زمین فرصت بی‌نظیری برای مطالعه دیگر سیستم‌های سیاره‌ای فراهم می‌کند، اما رصد سیارات آن حتی با قدرتمندترین تلسکوپ‌های فضایی نیز بسیار دشوار است؛ زیرا این ستارگان بسیار درخشان هستند و سریع حرکت می‌کنند.»
تا کنون هیچ سیاره‌ای در اطراف آلفا قنطورس B کشف نشده، اما شواهد از وجود یک سیاره در مدار آلفا قنطورس A حکایت دارد. در سال ۲۰۲۱، تیمی به رهبری کوین واگنر از دانشگاه آریزونا با استفاده از تصویربرداری مستقیم اعلام کرد که نشانه‌هایی از وجود یک سیاره در منطقه قابل سکونت این ستاره یافته‌اند.
شواهد جدید جیمز وب و معمای سیاره ناپدید شده
دانشمندان با استفاده از کرونگراف توانستند نور شدید آلفا قنطورس A را مسدود و نور آلفا قنطورس B را حذف کنند تا بتوانند اشیاء کم‌نور اطراف این ستاره‌ها را مشاهده کنند. با این حال در رصدهای بعدی در فوریه و آوریل ۲۰۲۵ هیچ نشانه‌ای از سیاره دیده نشد. به طوری که سانگی می‌گوید: «با سیاره‌ای ناپدیدشده روبه‌رو هستیم!»
برای حل این معما، محققان میلیون‌ها مدار ممکن را با شبیه‌سازی رایانه‌ای بررسی کردند و متوجه شدند که در حدود نیمی از حالت‌ها، سیاره آنقدر به ستاره نزدیک بوده که دیده نمی‌شده است. این نتیجه احتمال وجود «آلفا قنطورس Ab» را تقویت می‌کند.
ویژگی‌های سیاره و احتمال حیات
به گفته محققان، این سیاره احتمالی شعاعی حدود ۱ تا ۱.۱ برابر مشتری و جرمی بین ۹۰ تا ۱۵۰ برابر زمین (مشابه زحل) دارد و در فاصله حدود دو برابر فاصله زمین تا خورشید، یعنی در یک منطقه قابل سکونت قرار گرفته است.
می توان گفت این سیاره خود یک غول گازی است و احتمال حیات روی سطح آن کم است. اما همانند غول‌های گازی منظومه شمسی که قمرهایشان ممکن است شرایط قابل سکونت داشته باشند، این موضوع احتمال وجود حیات در اطراف این سیاره را منتفی نمی‌کند.
برای تایید وجود «آلفا قنطورس Ab» و بررسی چگونگی شکل‌گیری آن در این محیط گرانشی پیچیده، تحقیقات بیشتری لازم است. سانگی می‌گوید: «وجود چنین سیاره‌ای در یک سیستم دو ستاره‌ای نزدیک، درک ما از شکل‌گیری، بقا و تکامل سیارات در محیط‌های پیچیده را به طور چشمگیری گسترش می دهد و دریچه‌ای جدید به مطالعه جهان‌های فراخورشیدی باز می کند.»
