آقای دکتر نمکی! وزیر نمیتواند سیاسی نباشد/ 10 نکته به بهانۀ سخنان اخیر وزیر بهداشت
بهتر آن است که بگویید «سیاست باز» یا «سیاسی کار» نیستم یا علایق سیاسی را در کار دخالت نمیدهم وگرنه وزارت، بالذات سیاسی است...
وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی که هفتمین ماه کار پُرفشار را پس از شیوع ویروس کووید 19 پشتسر میگذارد، گفته است:«من وزیری هستم که نه سیاسی هستم و نه سیاست بلدم، نه خودم را به چنین چیزهایی آلوده کردم، نه رسانه دارم، نه تیم دارم. کسی هستم که وقتی به وزارت بهداشت آمدم، معاونی را تغییر ندادم و با خودم لشکر نبردم.
من اصلا اشتباهی وزیر شدم و اشتباه این راه را آمدم. این راه چیزهایی میخواست که من ندارم. این کسوت داشتههای دیگری میخواست که من نداشتم. من اهل ویترینآرایی، تضرع و «ننه من غریبم» بازی نیستم و اهل این نیستم که وقتی کشورم در تنگنای اقتصادی است و در روزهای سخت و اوج تحریمهاست، هر روز ضجه بزنم و خودم را به زمین بزنم و بگویم پول ندارم، ارز ندارم. اصلا اهل این حرفها نیستم. من یاد گرفتم که آلودۀ فتنههای سیاسی نشوم. وقتی آلوده نشدم، تیم ندارم و وقتی تیم ندارم، رسانه هم ندارم. رسانۀ من همین مردمان پاکیزه و پاکدل و بچهبسیجیها هستند
وی همچنین گفته است:« چند هجمه با باند کثیف و فرصت طلب و سوءاستفاده کن، به من وارد کردند و از این اصحاب خاص رسانهای هیچکس از من دفاع نکرد، مگر کسانی که همدلی داشتند».
ضمن قدر نهادن و احترام به زحمات و خدمات او در ایام کرونایی آن هم در تنگنای شدید اقتصادی میتوان این 10 نکته را با ایشان و در واقع به این بهانه با مخاطبان در میان نهاد:
1. با توجه به ورود دولت به سال پایانی و احتمال روی کار آمدن دولتی متفاوت در سال آینده و شکلگیری مجلس مخالف دولت و شخص رییس جمهوری اینگونه اظهار نظرها عجیب نیست ولی در شأن یک وزیر نیست که بگوید من سیاسی نیستم. با پرنسیب وزارت نیز سازگار نیست.
چرا که وزارت، بالذات شغلی سیاسی است ودر جلسات هیأت دولت هم قصۀ حسین کُرد شبستری تعریف نمیکنند بلکه دربارۀ سیاست حرف میزنند یا میشنوند و وزیران اگر قبل ترسیاسی هم نبوده باشد سیاسی میشوند.
معاونان وزارتخانه و مدیران کل البته میتوانند خود را به عنوان تکنوکرات و کارگزارِ صِرف معرفی کنند. وزیر اما سیاسی است ولو مانند وزیر علوم دکتری علوم باغبانی داشته باشد و عنوان کتابی که نوشته «کاشت، داشت، برداشت گردو» باشد. چون ذات وزارت، سیاسی است.
هر قدر هم فرد بخواهد بگوید سیاسی نیستم و تکتوکرات ام تا در دولت بعد هم جایی داشته باشد آن حضور موقت است. به یاد آوریم مهندس رحمتی وزیر راه دولت خاتمی را که اصرار داشت تکنوکرات است و چندی در دولتاحمدینژاد هم وزیر ماند اما تا مسلط شدند او را کنار گذاشتند و استادِ احمدینژاد در دانشگاه علم و صنعت وزیر راه شد.
2. نفی رسانهها در حالی است که ایشان سخنگوی رسانهای و حضور پررنگ رسانهای دارد و سخنگویان او از طریق رسانهها با مردم صحبت می کنند. ضمن این که قرار هم نیست رسانۀ اختصاصی داشته یا رسانهها در خدمت ایشان باشند. کانال های اطلاع رسانی اختصاصی البته دارند.
3. ایشان در نظامی ردای وزارت بر تن کرده که بنیان گذار آن به سید حسن مدرس اقتدا می کرد. هم او که میگفت: «سیاست ما عین دیانت ماست و دیانت ما عین سیاست ما».
پس، سیاست، نجاست نیست که بگویید من سیاسی نیستم و وزیر باشی و تنزه طلبی کنی و بگویی سیاست آلوده است، آدم را یاد مربیان فوتبال می اندازند که هر چه دارند از فوتبال است و میگویند فوتبال ناپاک است!
حال آن که پاک یا ناپاک، خودشان دخیل بودهاند. اگرهم منظور زد وبندهای پشت و پرده است، بهتر آن است که بگویید «سیاستباز» یا «سیاسیکار» نیستم یا علایق سیاسی را در کار دخالت نمیدهم.
بهترین نمونه در تفکیک کار سیاسی از فعالیت شغلی و تخصصی مهندس صفایی فراهانی بود که در «توانیر» دربارۀ فوتبال حرف نمیزد مگر دورهای که فدراسیون، جا نداشت و از محل آن برای کنفرانس خبری استفاده میکرد و فدراسیون فوتبال را با فعالیت حزبی نمیآمیخت و با این که خود عضو ارشد جبهۀ مشارکت بود محمد دادکان با گرایش مؤتلفه را به کار دعوت کرد.
4. مرحوم هاشمی رفسنجانی هم در ابتدا میگفت «دولت من دولت کار است و خودم به قدر کافی و به اندازۀ همه سیاسیام». او کارگزارو تکنوکرات صرف می خواست اما همان کارگزاران بعدتر حزب سیاسی تشکیل دادند.
5. آیا دکتر نمکی نمیداند مهم ترین مضیقۀ دستگاه متبوع او مسایل ناشی از تحریم است؟ چگونه می توان سیاسی نبود و این نکته را دانست و چگونه میتوان این نکته را ندانست و وزیر بود؟
در این فقره اگر هم او با سیاست کار نداشته باشد سیاست با او کار دارد. خیلی ها نمیخواهند به سیاست کار داشته باشند اما سیاست با آنها کار دارد. ما را با انتخابات امریکا چه کار؟ اما حالا همه می دانند قیمت دلار را ماندن یا رفتن ترامپ تعیین می کند نه سیاست گذاری های بانک مرکزی. پس دلار فروش هم نمی تواند بگوید با سیاست کار ندارم.
در کشوری که نوع پوشش یا حضور گربه روی صحنۀ تئاتر و پخش کردن یا نکردن شادی بعد از گل بازیکن فوتبال و استخدام مربی خارجی را هم سیاست تعیین می کند چگونه یک وزیر می تواند بگوید سیاسی نیستم؟ وزیری که از یک طرف مدیر ارشد اجرایی رییس جمهوری است و از جانب دیگر طرف حساب سیاسی ترین نهاد که همانا مجلس باشد.
6. به لحاظ حقوقی وزیران مسؤولیت مشترک دارند. به خاطر همین بود که دانشمند و ادیب پرآوازهای چون دکتر پرویز ناتل خانلری بعد انقلاب 100 روز به زندان افتاد. چون وزیر دولتی بود که مسؤول سرکوب 15 خرداد 1342 شناخته می شد. خوشبختانه بازداشت او به درازا نکشید ولی دکتر خانلری هم هرگز نگفت من وزیر بودم اما سیاسی نبودم چون از مسؤولیت مشترک وزرا اطلاع داشت.
7. میتوان حدس زد که منظور او از سیاست، «سیاست معطوف به قدرت» است و گرنه چرا در دولت احمدینژاد وزیر نشد و در دولت روحانی وزیر شده است؟ جز این است که محمد باقر نوبخت مهمترین عامل ارتقای او به وزارت بوده است؟ راستی خود دکتر نوبخت چه؟ نکند او هم سیاسی نیست؟!
8. وزیر بهداشت تنها متولی سلامت شهروندان نیست. او مقام ارشد دانشگاههای علوم پزشکی هم هست: وزیر بهداشت، درمان و علوم پزشکی. به عبارت دیگر ما عملاً دو تا وزیر علوم داریم و وزیر بهداشت هم به سبب دانشگاههای علوم پزشکی یک پا وزیر علوم است. وزیر متولی دانشگاه، چگونه میتواند سیاسی نباشد؟ اگر نیست آنجا چه میکند؟
9. همه سیاسیاند و این که سیاسی نیستم خود نوعی ژست سیاسی است چون از کلمات او پیداست می داند چه بگوید و چه نگوید و اگر این نوع سخن گفتن جلوهای از سیاست نیست پس چیست؟ تجارت است یا فلاحت؟
10. همین که می گویند«من اصلا اشتباهی وزیر شدم و اشتباه این راه را آمدم. این راه چیزهایی میخواست که من ندارم» یعنی دارند اذعان می کنند وزارت - هر وزارتخانهای- بنیۀ سیاسی می خواهد.
البته میتوان حدس زد که وقتی پذیرفت به جای دکترقاضیزادۀ هاشمی با آن همه حضور و فعالیت رسانهای و سابقه و صبغۀ سیاسی وزیر بهداشت شود هرگز گمان نمیبرده با کرونا رو به رو شود.
تیتر سوم اسفند 1398 روزنامه ها گواه است وقتی که گفت: ویروس کرونا مثل آنفلوآنزا و ساده است! حالا اما واقعاً در مخمصه افتاده. 25 هزار نفر قربانی شدهاند و اعتبارات، کافی نیست.
در واقع نمیخواهد بگوید من سیاسی نیستم. می خواهد بگوید من اشتباهی وزیر شدم یا همان جملۀ نقش مشهور مهران مدیری: من اشتباهی هستم! خوب، این را بگو برادر نمکی!
نویسنده : مهرداد خدیر