سرنوشت فیلترینگ تلگرام با دستگیری روح الله زم چه خواهد شد؟

یکی از سوال‌های افکار عمومی پس دستگیری روح الله زم مدیر و موسس کانال تلگرامی آمد نیوز این بود که سرنوشت فیلترینگ تلگرام چه خواهد شد؛ چه آنکه یکی از دلایل عمده فیلتر تلگرام در ایران خبرهای کانال تلگرام آمد نیوز پس از اعتراضات دی ماه ۹۶ بود.

آمد نیوز در آن دوره فیلم‌های اعتراضات سراسری مردم در شهر‌های مختلف را به صورت گسترده منتشر می‌کرد و ساعات و محل تجمع را برای مخاطبان اطلاع رسانی می‌کرد. آمد نیوز حتی برای مسلح شدن مردم به کوکتل مولوتوف، فیلم‌های آموزشی قرار می‌داد و یاد می‌داد که برای امان ماندن در مقابل گاز اشک آور چه باید کرد.

فیلم‌ها و اخبار آمد نیوز در آن دوره منجر به توقیف آن از طرف سرور‌های تلگرام شد اما کانال دوم آمد نیوز مدتی بعد راه‌اندازی شد که به سرعت توانست عضوگیری زیادی داشته باشد. تاثیر آمد نیوز در آن دوره به اندازه‌ای بود که مقامات نظام حکم به فیلترینگ تلگرام دادند.

با دستگیری روح الله زم و در اختیار گرفتن کانال آمد نیوز، درخواست‌هی زیادی برای رفع فیلتر تلگرام وجود دارد. یکی از کاربران در توییتر خود نوشت: «کانال آمد نیوز رو یکی از دلایل اصلی فیلترینگ تلگرام می‌دانستند و بخاطر همین هم این شبکه اجتماعی را فیلتر کردند، الان به نظرم بهترین زمان برای برداشتن فیلترینگ است.»

یکی دیگر از کاربران نوشته «عامل اصلی فیلتر و بیژن قاسم زاده دادستان فیلتر تلگرام هر دو بازداشت شدند، بهتر است تا دیر نشده فیلتر تلگرام برداشته شود.» کاربر دیگری نوشت: «حالا که روح الله زم را گرفتند باید منتظر تلگرام بدون فیلتر باشیم.»

دولت و قوه قضاییه، اما تاکنون هیچ موضعی نسبت به این خواسته (رفع فیلترینگ تلگرام) اتخاذ نکرده‌اند. معلوم نیست آیا جلسه‌ای برای رفع فیلترینگ برگزار خواهد شد یا خیر. نمایندگان مجلس نیز سعی کردند موضع خنثی و بی طرفی را از خود نشان دهند. 

علیرضا رحیمی نماینده مجلس و عضو کمیسیون امنیت ملی به رویداد۲۴ می‌گوید: قبل از فیلترینگ تلگرام هم کشور امنیت مناسبی داشت و این سیاست نه مورد حمایت و نه مورد درخواست وزارت اطلاعات و وزارت ارتباطات بوده است. 

نماینده تهران می‌گوید: رفع فیلترینگ تلگرام به یک مطالبه عمومی تبدیل شده و با وجود تشویق صداوسیما برای کوچ کاربران از تلگرام به کانال‌های داخلی نظیر سروش امروز خود صدا و سیما به تلگرام برگشته و شبکه‌های مختلف نظیر العالم کانال خود را در تلگرام راه اندازی کردند.

او ادامه داد: در چنین شرایطی فیلترینگ تلگرام بیشتر از مطلوبیت موجب نارضایتی شهروندان و کاربران و گسترش بازار فیلترشکن و سودجویی فراوان از مردم شده است.

ولی الله نانوا کناری نماینده بابلسر و عضو کمیسیون امنیت ملی نیز به رویداد۲۴ می‌گوید: به نظر این اتفاق باید مشمول زمان شود و باید ببنیم خواست مردم و جو جامعه چگونه است. رفع فیلترینگ هم مانند بحث ماهواره‌ها است که همه مردم از آن استفاده می‌کنند، قطعا برای این اتفاق باید فرهنگ سازی شود که مردم بدانند و آگاهی کسب کنند که از این ابزار مفید مانند تلگرام و سایر شبکه‌های اجتماعی، بهترین و مفید‌ترین استفاده را داشته باشند.

او ادامه داد: تاکنون متوجه شدیم که فیلترینگ تلگرام هیچ تاثیری نداشته و مردم با استفاده از فیلترشکن‎های مختلف استفاده خود از تلگرام را ادامه دادند. بدیهی است که این فیلترشکن‌ها فقط یک بازار برای برخی از افراد ایجاد کرده است و به عقیده من راه مقابله فیلترینگ نیست و درخصوص راه‌حل‌های دیگر باید کارشناسان این حوزه نظر دهند، اما شخصا با فیلترینگ مخالف هستم. نمی‌دانم که این طرح در مجلس مطرح می‌شود یا خیر، اما معتقدم باید از فضای مجازی بهترین استفاده را داشته باشیم و با فرهنگ سازی مردم را به سمت استفاده مفید از این شبکه‌ها سوق دهیم.

به گزارش رویداد۲۴ این امکان وجود دارد که در مرحله نخست منابع خبری آمد نیوز شناسایی شوند و بعد از آن درباره رفع فیلترینگ تلگرام تصمیم‌گیری شود. مدیر مسئول روزنامه جوان، رسانه نزدیک به سپاه در توییتی نوشت که «زم پایان راهی بود که در آن آبرو‌ها برده شد و چه داستان‌هایی که برای هتک حرمت‌ها ساخته نشد. اما آغاز یک پالایش جدی نیز هست.» او توضیح بیشتری نداده است که این پالایش از کجا آغاز می‌شود. در نخستین مطلب کانال آمد نیوز پس از دستگیری روح الله زم منتشر کرد، این جمله نوشته شد: «این تازه آغاز راه است.»

روح الله زم که بعد از حوادث سال ۸۸ محکوم و در مدتی که به مرخصی آمده بود به خارج از کشور گریخته بود، در پاریس و تحت حفاظت و حمایت پلیس و سرویس امنیتی فرانسه بود و تمام تردد‌ها و برنامه‌های او در داخل و خارج فرانسه با نظارت و حفاطت محسوس و غیرمحسوس این نهاد‌ها صورت می‌گرفت. گفته می‌شود سازمان اطلاعات و امنیت ملی ترکیه (میت) نیز حفاظت از او در سفرهایش به ترکیه را عهده دار بود. زم همچنین ارتباطاتی نیز با سازمان جاسوسی اسرائیل (موساد) نیز داشت.

خبر‌های ضد و نقیضی در خصوص نحوه و محل دستگیری زم منتشر شد، ابتدا عنوان شد که او پس از ورود به ایران بازداشت شده است، اما برخی مدعی شدند که او به همراه برخی از همکارانش در ترکیه حضور داشتند که منجر به بازداشت او شده است. اما یک مقام مسئول که در این عملیات حضور داشته، درباره نحوه بازداشت روح الله زم می‌گوید: «مهمترین ویژگی این عملیات، معماری دقیق و چند لایه اطلاعاتی است که طی آن و با استفاده از روش‌های نرم اطلاعاتی، سوژه مورد نظر از مجموعه سپر‌های حفاظتی که از سوی سرویس‌های جاسوسی بیگانه برای او فراهم شده بود جدا و وارد تور سازمان اطلاعات سپاه شد.»