سرنوشت برگزیدگان برنامههای استعدادیابی تلویزیون چیست؟
در سالهای اخیر، تولید و پخش برنامههای استعدادیابی در تلویزیون کشورمان رونق گرفته است اما پشت صحنه و حمایت از نفرات برگزیده این مسابقات، همواره سؤالاتی را به وجود آورده است.
در تمام دنیا، برنامههای استعدادیابی یا Talent تولید و پخش میشود. برخی از این برنامهها به شدت مشهور هستند وبه صورت دورهای در نقاط گوناگون جهان برگزار میشوند.
این برنامهها بهصورت برندی درآمدهاند که به کشف استعداد در حوزههای گوناگون مبادرت میکنند.
خروجی بسیاری از این برنامهها پاداش مالی قابل توجه و همچنین معرفی استعداد کشف شده، به کمپانیهای مربوطه جهت ادامه کار حرفهایست. در سالهای اخیر در تلویزیون ایران هم برنامههایی در حوزههای موسیقی، استندآپ کمدی و... برگزار شد. «شب کوک»، «خندانندهشو برنامه خندوانه»، «زمانی برای خندیدن»، «آقای گزارشگر» و «جادوی صدا» از جمله مهمترین این برنامهها هستند.
درباره سرنوشت حرفهای افراد برگزیده در این برنامهها اخبار گوناگونی وجود دارد که اکثر آنها ناامید کننده است. به همین خاطر با برخی از برگزیدگان این برنامهها گفتوگوی کوتاهی انجام دادیم که در ادامه میخوانید.
گروکشی کردند!
آقای «علی پورصائب»، نفر اول مسابقه برنامه «شبکوک» به «صبحنو» گفت: نسخههای شبکههای فارسی زبان خارجی هم تاحدودی این مشکلات را دارند اما باز هم تاحدودی از برگزیدگانشان حمایت میکنند. جالب است بدانید بعد از برنامه شبکوک، شخصاً با هزینه خودم آثاری تولید کردم ولی دوستان حتی این موسیقیها را در کانال برنامه نگذاشتند.
ما تعهدی به آقای دمیرچی، تهیهکننده برنامه شبکوک داشتیم که بهسختی نسخه دومش را از ایشان دریافت کردیم. طبق این قرارداد، باید 12 نفر برگزیده این برنامه، تا حدود پنج سال، هراثر هنری که تولید میکردند، حقوق مادی آن به صورت مادامالعمر برای برادران دمیرچی میشد. البته این قرارداد در کاغذی بدون سربرگ بود که همین نیز یکی از دلایل اعتراض ما شد. البته بعدتر، قرارداد بقیه بچهها را پاره کردند و فقط قرارداد من و آقایان مصطفی مهدی و آرمان فاطمی باقی ماند. نکته عجیب این قرارداد این بود، که طرف مقابل هیچ تعهدی در قبال تولید و تکثیر ترانهها نداشت و این قراردادی یک طرفه بود.
وی ادامه داد: پس از این مسائل، بهصورت جمعی اعتراضی به این قضیه کردیم. آقای فضلعلی که گمانم معاون شبکه نسیم در آن زمان بودند، در دفتر آقای پوریا حیدری با ما قراری گذاشتند که البته غیررسمی بود. در آن قرار تهیهکنندگان شبکوک ما را تهدید کردند و گفتند این اتفاقات برایتان بد خواهد شد. نهایتاً دمیرچی گفت: راه فسخ قراردادمان، عقد تعهدی دیگر با سازمان صداوسیماست.
پورصائب با اشاره به عقد قرارداد با تلویزیون بیان کرد: به واحد مالی سازمان صداوسیما مراجعه کردیم و از هرکدام از ما، سفتهای به مبلغ 500میلیون تومان دریافت کردند. آقای صباغ، مدیر مالی شبکه نسیم به ما گفتند باید تعهدی محضری بدهید. دو بند مهم در این قرارداد بود، ازجمله این که ضد نظام و صداوسیما تبلیغی نکنیم؛ مگر ما منافق یا دشمن کشور بودیم؟! یکی دیگر از بندها هم این بود که تا سال1400 هروقت سازمان از ما دعوت کرد، تا سقف دو برنامه در ماه،به صورت رایگان برایشان اجرا کنیم. ما گفتیم با این بندها مشکلی نداریم و استقبال هم میکنیم. اما نه تنها اعتماد نکردند بلکه در تعهدنامه قید کردند اگر به برنامهها نیایید باید هربار 30میلیون تومان جریمه بدهید! تعهد محضری شکل گرفت و بهرغم پیگیری مکرر ما از دمیرچی، هیچ کپی از آن و سفتهها در اختیار ما قرار نگرفت.
این خواننده جوان افزود: در اوج شهرت بودیم و اسپانسرهای زیادی برای همکاری مراجعه میکردند. اما طبیعتاً کسی حاضر نبود برای من سرمایهگذاری کند و سودش به جیب برادران دمیرچی برود. یکی از سه جایزه ما، هزینه 80تا100 میلیون تومانی برای تهیه آلبوم بود و دیگری اجرای تیتراژ سری جدید برنامه شبکوک که البته ظاهراً تولید نخواهد شد.
من از دمیرچی درخواست کردم که در قبال انصراف از دریافت جایزه هزینه تولید آلبوم، قراردادش با ما را فسخ کند و او هم قبول کرد. متأسفانه بعد ازاین موضوعات دیگر تهیهکنندهای وجود نداشت که با ما همکاری کند. برگزیده برنامه شبکوک درباره نمونههای غیر ایرانی این مسابقات گفت: جالب است که گویا در برنامه «استیج» شبکه منوتو هم چنین اتفاق و قراردادی وجود داشته و نفر برتر آن برنامه به نام امیرحسین کریمی، که هم اکنون در ایران حضور دارد هم این مشکل را داشته است. ظاهراً این موضوع یک دکانی است برای کاسبی. البته گمان میکنم نمونههای مطرح خارجی، این مسائل را ندارند و قدر استعدادها را میدانند. برخی از برخوردها واقعاً آزارم داد. برخی از تهیهکنندگان به حدی میخواهند وارد زندگی شخصیتان شوند که انگار سربازشان شدهای.
پورصائب ادامه داد: من از کودکی مداحی میکردم و خیلی اتفاقی وارد برنامه شبکوک شدم. این برنامه برای من توقعاتی ایجاد کرد اما به سرانجام خوبی نرسید. تا به امروز هر اثری تولید کردهام با هزینه شخصیام بوده است. من یک کارمند با درآمد معمولی هستم و با توجه به این که پدر و مادرم فوت کردهاند، به تنهایی گذران زندگی میکنم و به همراه خواهرم زندگی میکنم. این خواننده درباره آینده این برنامهها گفت: روز اولی که برای شبکوک مراجعه کردیم اصلاً شفافسازی درباره جزییات نشد. نگفتند اگر به فینال برسید فلان تعهد را از شما دریافت میکنیم.
قطعاً اگر در ابتدا میگفتند شرایط متفاوت بود و انتقادی به وجود نمیآمد. این معامله با هر نگاهی غلط بوده است. به ما گفتند شما از تلویزیون آنتن اجاره کردهاید و باید به همین خاطر تعهد بدهید. من فقط مسابقه داده بودم و تجارتی با این قضیه نکرده بودم. در این مسائل قطعاً سود مالی وجود دارد و اگر سازمان این موارد را مستقیماً مطرح کند امکان اتفاقات خوب وجود دارد در غیر این صورت نه.
اوضاع زمین تا آسمان فرق کرده!
آقای «حسین شاهرخنیا» یکی از برگزیدگان «خندانندهشو» در برنامه خندوانه، به «صبحنو» گفت: به نظرم آینده و سرنوشت دوستانی که در برنامههای استعدادیابی حضور پیدا میکنند، به دو مورد بستگی دارد. یک بخشی از آن واقعاً به استعداد و سطح خود شخص متکی است. من قبل از خندوانه هم در فضای مجازی مطرح بودم و الانم هم کارم را میکنم ولی به لحاظ اجرا و درآمد مالی، قطعاً حضور در تلویزیون برای من تأثیر مثبتی داشته است.
پایگاهی که پس از حضور در خندوانه پیدا کردهام، زمین تا آسمان با قبلش فرق دارد. تا قبل از آن شاید مردم صرفاً مرا به اصطلاح عامیانه «شاخ اینستاگرامی(!)» میشناختند. امروز مردم من را بهعنوان یک نیمچه هنرمند قبول کردهاند.
برگزیده برنامه خندوانه درباره حمایتهای این برنامه بیان کرد: بله سیستماتیک بوده است. با آقای رامبد جوان یک پروژه سینمایی کار کردیم. یک سری اجراهایی را برای ما مهیا کردهاند. آقای جوان مشغلههای زیادی دارند ولی شخصاً بسیار زیاد برای ما وقت میگذراند. درمجموع به نظرم به صورت سازماندهی شده هوای ما را داشتهاند.
اما من قبول دارم که در برخی از برنامههای دیگر اتفاقات خوبی برای برگزیدگان رخ نمیدهد. برای مثال در مورد برنامه زمانی برای خندیدن، آقای علی غریب با درخشش در سال گذشته نفر اول شد. این جوان با استعداد امروز کجاست؟ ما با حمایتهای رامبد جوان هنوز مطرح ماندهایم ولی تقریباً به جز برنامه ما، دیگر برنامهها این سرنوشت را ندارند.
شاهرخنیا با اشاره به چارچوبهای مورد نیاز در اجرا افزود: به نظرم در سمت دیگر قضیه، برگزیدگان هم باید سطحشان را حفظ کنند. هر برنامهای حضور پیدا نکنند و قیمت مادی و معنویشان را پایین نیاورند. خدا را شکر بعد از برنامهها آنقدر باهم، همفکری میکنیم و آقای جوان هم مثل یک بزرگتر هوای ما را دارد که جمعی دوستانه داریم و اگر لازم بوده ایشان تذکر دادهاند. طبیعتاً بعد از مدتی، بچهها هم چارچوبها و خطوط قرمز را شناخته و رعایت میکنند. قاعدتاً وقتی در یک رسانه بزرگتر حضور پیدا میکنی، مسوولیتت هم بیشتر میشود.